Basit Usulde Vergilendirme - Soru Cevap

SORU 1: Basit Usulde Vergilendirilmenin Genel Şartları Nelerdir?

1. Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak: İşinde yardımcı işçi ve çırak kullanmak, seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak bilfiil işinin başında bulunmamak bu şartı bozmaz. Ölüm halinde iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları namına işe devam olunduğu takdirde bunların bilfiil işin başında bulunup bulunmamalarına bakılmaz.

2. İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamı:
-Büyükşehir belediye sınırları içinde (280 Seri No'lu Gelir Vergisi Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 5.000 TL)
-Diğer yerlerde (280 Seri No'lu Gelir Vergisi Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren 3.500 TL)

3. Ticari zirai ve mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamak. Bu şartlar, 2 ve 3 numaralı bent hükümlerine göre öteden beri işe devam edenlerde takvim yılı başındaki, yeni işe başlayanlarda ise işe başlama tarihindeki duruma göre uygulanır.



SORU 2: Basit Usulde Vergilendirilmenin Özel Şartları Nelerdir?

1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının;
-2011 takvim yılı için 64.000 TL
-2012 takvim yılı için 70.000 TL
veya yıllık satışları tutarının
-2011 takvim yılı için 96.000 TL
-2012 takvim yılı için 105.000 TL’yi aşmaması.

2. (1) numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hâsılatının;
-2011 takvim yılı için 32.000 TL
-2012 takvim yılı için 35.000 TL’yi aşmaması.

3. (1) ve (2) numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının;
-2011 takvim yılı için 64.000 TL
-2012 takvim yılı için 70.000 TL’yi aşmaması.

Milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine nazaran bariz şekilde düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için 1 ve 3 numaralı bentlerde yazılı hadler yerine ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle maliye bakanlığınca belirlenir. 280 Seri No'lu Gelir Vergisi Tebliği ile 1.1.2012 tarihinden itibaren uygulanacak hadler yayımlanmıştır.



SORU 3: Basit Usulden Yararlanamayacak Olanlar Kimlerdir?

Kanun Hükmüne Göre Faydalanamayacaklar:

1.Kollektif şirket ortakları ile, komandit şirketlerin komandite ortakları,

2.İkrazat (ödünç para verme) işleriyle uğraşanlar,

3.Sarraflar ve kıymetli mücevherat alım satımı ile uğraşanlar,

4.Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan kişi ve kurumlara karşı inşaat ve onarma işini taahhüt edenler ile bu mükelleflere karşı derece derece taahhütte bulunanlar,

5. Sigorta prodüktörleri,

6.Her türlü ilan ve reklam işleriyle uğraşanlar veya bu işlere tavassut (aracılık) edenler,

7.Gayrimenkul ve gemi alım satımı ile uğraşanlar,

8.Tavassut (aracılık) işi yapanlar (dayıbaşılar hariç),

9.Maden işletmeleri, taş ve kireç ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları işletenler,

10.Şehirlerarası yük ve yolcu taşımacılığı yapanlar ile treyler, çekici ve benzerlerinin sahip veya işleticileri, (Yapısı itibarıyla sürücüsünden başka on dört ve daha aşağı oturma yeri olan ve insan taşımaya mahsus motorlu kara taşıtları ile yolcu taşıyanlar hariç),

11.Maliye Bakanlığınca teklif edilen ve Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan iş grupları, sektörler, il ve ilçeler, büyükşehir belediyeleri dahil olmak üzere il ve ilçelerin belediye sınırları (mücavir alanlar dahil), belediyelerin nüfusları, yöreler itibarıyla veya sabit bir işyerinde faaliyette bulunulup bulunulmadığına göre gerçek usulde vergilendirilmesi gerekli görülenler.


Bakanlar Kurulu Kararları Uyarınca Gerçek Usul Kapsamına Alınanlar:
Gelir Vergisi Kanununun 51 nci maddesinin 12 numaralı bendinde yer alan yetkiye istinaden yayımlanan ve halen yürürlükte olan Bakanlar Kurulu Kararlarında belirtilen faaliyetleri yapan mükellefler de basit usulden faydalanamazlar.

a) 95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları Uyarınca Gerçek Usul Kapsamına Alınanlar;

Büyükşehir belediyesi olan illerin (Erzurum, Diyarbakır, Sakarya ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile büyükşehir belediyesi sınırlarına alınan yerlerden, yeni bağlanan mahallelerle birlikte 2000 yılı genel nüfus sayımındaki nüfusu 30.000’den az olan yerler hariç) mücavir alan sınırları dahil olmak üzere Büyükşehir belediye sınırları içinde;

a) Her türlü emtia imalatı ile uğraşanlar,
b) Her türlü emtia alım-satımı ile uğraşanlar,
c) İnşaat ile ilgili her türlü işlerle uğraşanlar,
d) Motorlu taşıtların her türlü bakım ve onarım işleriyle uğraşanlar,
e) Lokanta ve benzeri hizmet işletmelerini işletenler,
f) Eğlence ve istirahat yerlerini işletenler,

01.05.1995 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirme kapsamına alınmıştır.



b) 8/5521 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları Uyarınca Gerçek Usul Kapsamına Alınanlar;

Zirai mahsul satın alarak bu mahsulleri kısmen veya tamamen tüketici dışında kalanlara satan ticaret erbabının 1/1/1983 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilmeleri öngörülmektedir.

c) 92/2683 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları Uyarınca Gerçek Usul Kapsamına Alınanlar;

Her türlü televizyon, video, radyo, teyp, müzik seti, disk-çalar, kamera, bilgisayar, soğutucu, çamaşır ve bulaşık makinesi, elektrikli süpürge, elektronik müzik aletleri, elektrikli dikiş makinesi ile elektrikle çalışan benzeri eşyaların alım-satım ve üretimi ile uğraşan mükelleflerin 1/1/1993 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilmektedir.



SORU 4: Basit Usule Tabi Olmanın Şartlarından Herhangi Birini Takvim Yılı İçinde Kaybedenlerin Vergilendirilmesi Ne Şekilde Yapılacaktır?

Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir. Basit usulün şartlarına haiz olanlardan bu usulden faydalanmak istemediklerini vergi dairesine yazı ile bildirenler, bu talepleri doğrultusunda takip eden aybaşından veya izleyen takvim yılı başından, yeni işe başlayanlar ise, işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir. Herhangi bir şekilde gerçek usulde vergilendirilecek olanlar ve gerçek usulde vergilendirilen mükellefler bir daha hiç bir şekilde basit usule dönemeyeceklerdir. Bu kişilerin aynı türden iş yapan eş ve çocukları da bu faaliyetleri nedeniyle basit usulden faydalanamayacaktır.




SORU 5: Basit Usulde Vergilendirilen Mükellefler Hangi Hallerde Gerçek Usule Geçerler?

Basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir. Basit usulün şartlarına haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini yazı ile bildirenler, bu talepleri doğrultusunda takip eden aybaşından veya izleyen takvim yılı başından itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir. Yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.


SORU 6: Basit Usulde Vergilemenin Avantajları Nelerdir?

- Defter tutulmamaktadır.

-İsteyen mükellefler ödeme kaydedici cihaz kullanmaktadır.

-Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi meslek mensuplarına da tutturabilirler.

-Yapılan teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

- Geçici vergi ödenmeyecektir.

-31.12.2012 tarihine kadar belge vermedikleri hasılatları için gün sonunda toplu belge düzenleme imkanı getirilmiştir.

-Vergi tevkifatı yapma ve muhtasar beyanname verme yükümlülükleri bulunmamaktadır.

-Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmaz.



SORU 7: Basit usule tabi mükelleflerin defter tutma yükümlülüğü var mıdır?

Bu usulde vergilendirilenler defter tutmayacaklardır. Bu mükellefler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanununun defter tutma hükümleri hariç, bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile bu Kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabi olacaklardır.




SORU 8: Ortaklık Halinde Basit Usulde Vergilendirme Ne Şekilde Yapılacaktır?

Aynı işte ortak olarak çalışanlar hakkında G.V.K.’nın 47 nci maddede yazılı yıllık kira bedeli ve 48 inci maddede yazılı iş hacmi ölçüleri toplu olarak, diğer şartlar ortakların her biri için ayrı ayrı aranacaktır. Ortaklarından birisi gerçek usule göre gelir vergisine tabi bulunan ortaklıklarda, diğer ortakların ticari kazancı da gerçek usulde tespit olunacaktır. Adi ortaklık halinde çalışanlardan aynı zamanda diğer bir şahsi işle de iştigal edenlerin gerçek veya basit usulden hangisine göre vergilendirileceği, yıllık kira bedeli ile alım, satım ve hasılat ölçülerinden şahsi işine ait olanlara ortaklıklardan hissesine düşen miktarların eklenmesi suretiyle tespit olunacaktır. Şahsi işin mevcut olmaması halinde, muhtelif ortaklıklardaki hisselerin toplanması ile yetinilecektir.



SORU 9: Basit Usulde Ticari Kazancın Tespiti Nasıl Yapılır?

Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark yapılan faaliyetle ilgili olarak Vergi Usul Kanunun hükümlerine göre alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ile hasılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanacaktır.




SORU 10: Basit Usule Tabi Mükelleflerin Beyanname Verme Ve Vergi Ödeme Zamanları Nasıldır?

Basit usulde vergilendirilen mükellefler, Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançtan ibaret olması halinde beyannamelerini Şubat ayının yirmibeşinci günü akşamına kadar vergi dairesine verecekler ve vergilerini de Şubat ve Haziran aylarında ödeyeceklerdir. Basit usulde tespit edilen ticari kazancın yanında, beyana tabi başka bir gelir unsurunun da bulunması halinde, beyanname Mart ayının yirmibeşinci günü akşamına kadar verilecek, vergilerde Mart ve Temmuz aylarında ödenecektir.




SORU 11: Basit Usule Tabi Mükellefler Kullandıkları Belgeleri Ve Zarfları Nasıl Temin Etmektedir?

Basit usule tabi mükelleflerin kullandıkları belgeler ve zarflar sadece Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından bastırılmaktadır. Mükellefler bu belgeleri bağlı oldukları odalardan temin edeceklerdir.

Mükelleflerin bulunduğu yerde bağlı oldukları oda veya birlik yoksa veya bulunduğu yerde bağlı olacağı oda veya birlik kurulmamış ise; en yakın oda veya birliğe veya karma odaya kayıt yaptıracaklardır. Belgelerini de kayıt yaptırdığı bu odadan temin edeceklerdir.
Basit usulde vergilendirme kapsamında bulunup, meslek odalarına üye kayıtları yapılamayan, traktörle nakliyecilik yapanlar, hususi oto ile ticari faaliyette bulunanlar, biçerdöver işletmecileri ile inşaat ustaları gibi mükellefler, kullanacakları belgeleri ikinci sınıf tüccarların tabi oldukları esaslar çerçevesinde (anlaşmalı matbaalara bastırmak veya noterlere tasdik ettirmek suretiyle) temin edebilmektedirler. Anılan mükellefler, diledikleri takdirde kullanacakları belgeleri faaliyette bulundukları yerdeki herhangi bir oda veya birlikten de temin edebilmektedirler.



SORU 12: Basit Usul Mükelleflerinin Kayıtları Nasıl Tutulmaktadır?

Basit usule tabi mükelleflerin kayıtları, bağlı oldukları oda veya birlikler bünyesinde kurulan muhasebe bürolarında tutulmaktadır. Bu bürolarda 3568 sayılı Kanun’a göre yetki almış yeterli sayıda meslek mensubunun çalıştırılması zorunludur.

İsteyen mükellefler, kayıtlarını hiçbir izne gerek olmadan kendileri de tutabilmektedir. Bu takdirde, vergilendirme ile ilgili ödevlerin tamamı kendilerince yerine getirilecektir. İsteyen mükellefler ise kayıtlarını S.M., S.M.M.M. gibi meslek mensuplarına tutturabilirler.

Mükellefler, satış ve hizmetleri için düzenledikleri hasılat belgelerini bir zarfta, faaliyetleri ile ilgili olarak mal ve hizmet alışları ile giderleri için aldıkları gider belgelerini başka bir zarfta toplayıp saklayacaklardır. Kayıtları odalarda tutulan mükellefler ise her aya ait zarfları izleyen ayın 10’una kadar kaydının tutulduğu büroya teslim edeceklerdir.

Mükelleflerden zarf içinde alınan belgeler bürolarda işletme hesabı defterinin gelir ve gider sayfalarındaki işlem başlıkları esas alınarak bilgisayar ortamına aktarılacaktır. Bu belgeler cari yılsonuna kadar bürolarda saklanacaktır.



SORU 13: Basit Usul Mükelleflerinden Sahte Veya Yanıltıcı Belge Düzenleyenler Hakkında Ne Gibi İşlem Yapılmaktadır?

Basit usulde vergilendirilen mükelleflerden sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenler bu hususun kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren ikinci sınıf tüccarlara ilişkin hükümlere tabi olacaklardır.



SORU 14: Basit Usulde Vergilendirilen Mükellefler Mal Alış Ve Satışlarında Belge Düzenlemek Zorunda Mıdırlar?

Basit usulde vergilendirilen mükellefler, faaliyetlerine ilişkin olarak, mal alışları ile giderleri için mutlaka belge alacak, hasılatları için de belge düzenleyip vereceklerdir. Bu mükellefler için 215 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile getirilen belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlenmesine ilişkin uygulama 280 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 31.12.2012 tarihine kadar uzatılmıştır.


Kaynak: gib.gov.tr