6552 Sayılı Kanunda GSS Prim Borcu Yapılandırmaları

6111 sayılı kanunla düzenlenen 4857 sayılı İş Kanunu  13 üncü ve 14 üncü maddelerine göre kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile bu Kanuna göre ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü 1/1/2012 tarihinden itibaren başladı.

Gelir Testi Yaptıranların 1 Temmuz 2014 - 31 Aralık 2014 dönemi için, aylık GSS primi, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarına göre;

-60/C-1: Asgari ücretin(1.134,00) üçte birinin (378,00 TL) altında ise GSS primleri devlet tarafından ödenecek,

-60/G-1: Asgari ücretin üçte biri (378,00 TL) ile asgari ücret (1.134,00) arasında ise, 378,00 x %12 = 45.36 TL,

-60/G-2: Asgari ücret (1.134,00 TL) ile asgari ücretin iki katı (2.268,00) arasında ise, 1.134,00 x %12=136,08 TL,

-60/G-3: Asgari ücretin iki katından (2.268,00 TL) daha fazla ise, 2.268,00 x % 12 = 272,16 TL, olacaktır.

GSS Sigortalıların Gelir Testi İşlemleri

60 (g) kapsamında genel sağlık sigortası tescili yapılmış olup da gelir testine hiç başvurmayanlardan 01.10.2014 tarihinden itibaren altı ay içerisinde gelir testine başvuran kişilerin genel sağlık sigortası primleri yapılan gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecektir.

Re’sen genel sağlık sigortası tescili yapılmış olanlardan 11.09.2014 tarihinden önce gelir testi yaptırmış olmakla birlikte gelir düzeyleri asgari ücretin iki katından (2.268,00 TL) daha düşük olarak tespit edilmiş olanların, bu tespit öncesinde genel sağlık sigortası primi ödenmemiş olan süreleri hakkında da gelir testi sonucu bulunan tutarlar esas alınarak gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilir. Ancak, 11.09.2014 tarihine kadar ödenmiş olan genel sağlık sigortası primi ile gecikme cezası ve gecikme zammı tutarları geri iade edilmez.

İlk Defa Gelir Testine Başvuracakların GSS İşlemleri

5510/60 (g) kapsamında zorunlu genel sağlık sigortası tescili yapıldığı halde gelir testine hiç başvurmayan kişilerin, 11.09.2014 tarihi takip eden aybaşından (01.10.2014) itibaren altı ay içerisinde (31.03.2015 tarihi mesai bitimine kadar) ikametgâhlarının bulunduğu yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına gelir testi başvurusunda bulunmaları durumunda genel sağlık sigortası tescili, gelir testi sonucuna göre tescil başlangıç tarihinden itibaren güncellenecek ve belirlenen gelir seviyesine göre GSS primleri tahakkuk ettirilecektir.

Örnek 1- 10.05.2012 tarihinde 5510/60 (g) kapsamında zorunlu genel sağlık sigortalısı olan ve “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” formu tebliğ edilmediği anlaşılan kişinin,  10.10.2014 tarihinde ilk defa gelir testi yaptırmak için sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvuruda bulunduğu, vakıf tarafından yapılan inceleme ve değerlendirme neticesinde aile içerisinde kişi başına düşen gelirin asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında (60/G-1 gelir seviyesinde) tespit edildiği varsayıldığında, kişiye ait tescil kaydı tescil başlangıç tarihi olan 10.05.2012 tarihinden itibaren (60/G-1) gelir seviyesine göre güncellenecek ve genel sağlık sigortası primleri bu gelir seviyesi üzerinden tahakkuk ettirilecektir. Bu kişinin 10.09.2014 tarihine kadar ödenmiş genel sağlık sigortası primleri varsa iade edilmeyecektir.

Örnek 2- 21.03.2013 tarihinde zorunlu genel sağlık sigortası kapsamına alınarak, 12.04.2013 tarihinde “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” tebliğ edilen kişinin gelir testine hiç başvurmaması nedeniyle aile içindeki kişi başına düşen gelir miktarının asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek primleri 21.03.2013 tarihinden itibaren (60/G-3) gelir seviyesi esas alınarak tahakkuk ettirilmiştir. Yapılan inceleme neticesinde daha önce hiç ödeme yapmadığı tespit edilen bu kişinin geçici 53 üncü maddeye istinaden 18.10.2014 tarihinde gelir testi yaptırmak için müracaat ettiği ve yapılan gelir testi sonucunda aile içindeki kişi başına düşen gelir miktarının asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında tespit edildiği varsayıldığında, bu kişinin primleri tescil başlangıç tarihi olan 21.03.2013 tarihinden itibaren    (60/G-1) gelir seviyesi üzerinden tahakkuk ettirilecektir.

10.09.2014 Öncesi Gelir Seviyesi Tespit Edilmiş GSS’ liler İle İlgili Yapılacak İşlemler

5510/60 (g) kapsamında zorunlu genel sağlık sigortası tescili yapıldığı halde, gelir testi yaptırmak için sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına başvuruda bulunan kişilerin, tescil başlangıç tarihinden gelir testinin sonuçlandığı tarihe kadar aile içerisindeki kişi başına düşen gelirleri asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilmekte ve primleri (60/G-3) seviyesi esas alınarak tahakkuk ettirilmektedir. Gelir testinin sonuçlandığı tarihten sonra ise tespit edilen gelir testi sonucuna göre (C-1), (G-1) (G-2) veya (G-3) gelir seviyesi üzerinden prim tahakkuku yapılmaktadır.

Gelir testi sonucuna göre belirlenen gelir seviyesinin tescil başlangıç tarihinden itibaren esas alınacağı öngörüldüğünden, bu nitelikteki kişilerin genel sağlık sigortası primleri, tespit edilen gelir seviyesi esas alınarak tescil başlangıç tarihinden itibaren tahakkuk ettirilecektir.

Örnek 3- 01.05.2012 tarihinde zorunlu genel sağlık sigortası kapsamına alınarak, 11.05.2012 tarihinde “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” tebliğ edilen kişinin, 18.02.2013 tarihinde gelir testine başvuruda bulunduğu, gelir testinin 21.02.2013 tarihinde sonuçlandığı ve aile içinde kişi başına düşen gelir miktarının aylık asgari ücretin üçte birinden az olduğunun tespit edildiği varsayıldığında, bu kişinin genel sağlık sigortası primleri;

- Gelir testine 6 aylık süreden sonra başvurması nedeniyle aile içindeki kişi başına düşen gelir miktarı asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek 01.05.2012 tarihinden gelir testinin sonuçlandığı 20.02.2013 tarihine kadar (60/G-3) gelir seviyesi esas alınarak,

- 21.02.2013 tarihinden itibaren ise gelir testi sonucuna göre belirlenen (60/C-1) gelir seviyesi esas alınarak

tahakkuk ettirilmiştir.

Ancak; sigortalının tescil işlemleri Geçici 53 üncü madde hükümlerine istinaden yeniden değerlendirildiğinde, 01.05.2012 tarihinden 20.02.2013 tarihine kadar bu kişi adına tahakkuk eden genel sağlık sigortası primleri için herhangi bir ödemenin olmadığı da dikkate alındığında, gelir testi sonucunda tespit edilen (60/C-1) gelir düzeyi; 21.02.2013 tarihinden itibaren değil, tescil başlangıç tarihi olan 01.05.2012 tarihinden itibaren dikkate alınacaktır. Dolayısıyla bu kişinin genel sağlık sigortalılığından kaynaklanan primlerinin tamamı ilgili kurumlarca ödeneceğinden, bu kişinin yapılandırmaya esas herhangi bir borcu olmayacaktır.

Örnek 4- 11.03.2013 tarihinde zorunlu genel sağlık sigortası kapsamına alınarak, 17.04.2013 tarihinde “Gelir Testine Müracaat Bildirim Tebligatı” tebliğ edilen kişinin, 21.11.2013 tarihinde gelir testine başvuruda bulunduğu, gelir testinin 29.11.2013 tarihinde (60/G-1) gelir seviyesinde sonuçlandığı varsayıldığında, kişinin genel sağlık sigortasına ilişkin tescil kayıtlarının incelenmesi sonucunda;

- Mevzuatta öngörülen sürenin dışında gelir testine başvuruda bulunması nedeniyle, aile içindeki kişi başına düşen gelir miktarı asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek 11.03.2013 - 28.11.2013 tarihleri arasında (60/G-3) gelir seviyesinin esas alındığı,

- Yapılan gelir testi sonucunda aile içindeki kişi başına düşen gelir miktarının asgari ücretin üçte biri ile asgari ücret arasında olmasından dolayı 29.11.2013 tarihinden itibaren ise (60/G-1) gelir seviyesi üzerinden devam ettiği,

anlaşılmıştır.

Ayrıca, genel sağlık sigortası primlerine ilişkin kayıtlarının kontrol edilmesi neticesinde;

- 2013/Mart, Nisan, Haziran aylarına ilişkin (60/G-3) gelir seviyesi üzerinden tahakkuk eden primlerin süresi içerisinde ödendiği,

- 2013/Mayıs ayına ilişkin (60/G-3) gelir seviyesi üzerinden tahakkuk eden primlerin süresi dışında gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte ödendiği,

- 2013/Temmuz ayına ilişkin (60/G-3) gelir seviyesi üzerinden tahakkuk eden primin ise 10 günlük süreye isabet eden kısmının ödendiği,

tespit edilmiştir.

Bu durumda, geçici 53 üncü madde uyarınca sigortalının tescil kaydı, tescil başlangıç tarihinden itibaren (11.03.2013) tespit edilen gelir seviyesi (60/G-1) üzerinden güncellenecektir. Güncelleme sonucunda daha önceden ödenen dönemler için prim tahakkuku yapılmayacak olup ödenmeyen dönemler için tespit edilen gelir seviyesine göre prim tahakkuku yapılacaktır. Ayrıca daha önceden ödenen primlerden artan tutarın bulunması halinde ise bu primler iade edilmeyecektir. Dolayısıyla; gelir testi sonuçları primi ödenmemiş sürelere uygulanacaktır.

Peşin Ödeme, Taksitli Ödeme Ve Faiz Tutarları

60 (g) kapsamında genel sağlık sigortalısı olanların genel sağlık sigortası prim borçluları 1 Ekim 2014 tarihinden itibaren 7 ay içerisinde (30 Nisan 2015) başvurmaları ve taksitlendirme yapılması halinde ilk taksitlerini 1 Ekim 2014 tarihinden itibaren 8 ay içinde ödemeleri gerekir.

Peşin Ödeme: 5510 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin (g) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu hariç diğer borçların bu madde hükümlerine göre hesaplanan tutarının ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde herhangi bir faiz uygulanmaz. Prim borcu aslının ilk taksit ödeme süresi içerisinde tamamen ödenmesi halinde ödeme tarihine kadar sosyal güvenlik mevzuatına göre hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilmez.”

Taksitli Ödeme: Hesaplanan tutarın taksitle ödenmek istenmesi halinde, ilgili maddelerde yer alan hükümler saklı kalmak şartıyla, borçluların başvuru sırasında altı, dokuz, oniki veya onsekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih etmeleri şarttır. Tercih edilen taksit süresinden daha uzun bir sürede ödeme yapılamaz.

c) Taksitle yapılacak ödemelerinde ilgili maddelere göre belirlenen tutar;

1) Altı eşit taksit için (1,05),

2) Dokuz eşit taksit için (1,07),

3) Oniki eşit taksit için (1,10),

4) Onsekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpılır ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle ikişer aylık dönemler halinde ödenecek taksit tutarı hesaplanır. Borcunu daha kısa sürede ödemek isteyenler için borç,  ilgili katsayıya göre düzeltilir.”

GSS Borcunun Peşin Ödenmesi Ve Ödeme Süresi

5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan alacak aslının tamamının 31.05.2015 tarihinin Pazar gününe rastlaması nedeniyle en geç 01.06.2015 tarihine kadar ödenmesi halinde bu alacaklar için herhangi bir faiz alınmayacaktır.

Dolayısıyla, 5510 sayılı Kanunun 60 ncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalıların kapsama giren alacak asıllarının tamamını 01.06.2015 tarihine kadar ödemeleri halinde, hem 5510 sayılı Kanun uyarınca hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının tahsilinden, hem de geçici 60 ıncı maddeye göre TEFE/ÜFE/Yİ-ÜFE tutarları esas alınarak hesaplanan tutarının tahsilinden vazgeçilecektir.

Örnek 5- 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamındaki sigortalılık statüsünden kaynaklanan prim borcu bulunan (C) sigortalısının geçici 60 ıncı madde uyarınca peşin ödeme başvurusunda bulunduğu ve 30.04.2014 tarihine kadar birikmiş prim borcu aslının 4.758,00 TL tutarında olduğu varsayıldığında,  bu alacağın tamamının en geç 01.06.2015 tarihine kadar ödenmesi halinde, hem 5510 sayılı Kanun uyarınca hesaplanan gecikme cezası ve gecikme zammının, hem de geçici 60 ıncı maddeye göre TEFE/ÜFE/Yİ-ÜFE oranları esas alınarak hesaplanan tutarın tahsilinden vazgeçilecektir.

Mehmet Fatih GELERİ

İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı

fatihgeleri@ikplatform.com

Genel Sağlıkta Ücretsiz İzne Dikkat!

1 ayı aşan ve kanunda yer almayan hallerden kaynaklı ücretsiz izinlerde genel.sağlık sigortasından faydalanılamayacağına dikkat edilmelidir.

4/a (SSK) sigortalıları 5510 sayılı Kanun’un 60/a hükmü gereğince genel sağlık sigortalısı sayılmıştır. Aynı kanunun 61. maddesine göre 4/a (SSK) sigortalılar, sigortalı olarak tescil edildikleri tarihten itibaren genel sağlık sigortalısı sayılmaktadır ve ayrıca bir bildirime gerek olmaksızın tescil edilmiş sayılmaktadır.

Genel sağlık sigortasından sağlanacak sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanmak, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için bir hak, SGK için ise bu hizmet ve hakların finansmanını sağlamak bir yükümlülüktür.

Genel sağlık sigortalısının ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin sağlıklı kalmalarını; hastalanmaları halinde sağlıklarını kazanmalarını; iş kazası ile meslek hastalığı, hastalık ve analık sonucu tıbben gerekli görülen sağlık hizmetlerinin karşılanmasını, iş göremezlik hallerinin ortadan kaldırılmasını veya azaltılmasını temin etmek amacıyla Sosyal Güvenlik Kurumu’nca çoğu sağlık hizmetinin finansmanı sağlanmaktadır.

4/a (SSK) sigortalıların, sigortalılık halleri hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren sona erer. Ancak, hastalık ve analık hükümlerinin uygulanmasında sigortalılık, hizmet akdinin sona erdiği tarihi takip eden onuncu günden başlanarak yitirilmiş sayılır. Ancak, sigortalı ilgili kanunlar gereği ücretsiz izinli ise ya da greve iştirak etmiş ise veya işverenin lokavt yapması hallerinde, bu hallerin sona ermesini takip eden onuncu günden başlanarak yitirilmiş sayılır. Eğer genel sağlık sigortalılığının sona erdiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, 10 güne ilaveten 90 gün süreyle daha genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişiler dâhil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar. Genel sağlık sigortalısı sayılma şartlarının yitirilmesi hâlinde, devam etmekte olan tedavi nedeniyle sağlanacak sağlık hizmetleri kişinin iyileşmesine kadar sürer.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesine göre; yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır. Yine söz konusu kanunun 74. maddesine göre; İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.

Hizmet akdi sona ermeden sigortalıların yukarıda belirtilen ücretsiz izin süreleri ve diğer iş kanunlarında ücretsiz izinli sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortası devam eder. 4857 sayılı İş Kanunu’nun yukarıda belirtilen 56. ve 74. maddeleri ile diğer iş kanunlarında ücretsiz izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşanların genel sağlık sigortaları bir ayın sonunda sona erer. Bu sebeple 1 ayı aşan ve kanunda yer almayan hallerden kaynaklı ücretsiz izinlerde genel sağlık sigortasından faydalanılamayacağına dikkat edilmelidir.

Kaynak:  Dünya Gazetesi / Resul Kurt

Tüm Detaylarıyla GSS Borçlarını Yapılandırma

6552 sayılı Torba Yasayla 5510 sayılı Kanuna eklenen Geçici 53 ve 60 ıncı madde ile Sosyal Güvenlik Kurumu’na olan diğer borçlarla birlikte, hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için SGK tarafından re’sen Genel Sağlık Sigortası (GSS) kapsamına alınan veya sadece GSS sigortalısı olan (60/1-g) kişilerin prim borçları da yapılandırma kapsamına alınmıştır. Öte yandan GSS borç miktarını isteyen https://esgm.sgk.gov.tr/Esgm/ linkinden öğrenebilir.

1- Yapılandırmanın Kapsamı

Daha önce süresinde gelir testi yaptırmış olup borcun tamamını ilk taksitin ödeme süresi içerisinde ödeyenlerden sadece borç anaparası yani borç aslı alınacak. Bir defada ödeme imkanı olmayanların borcu ise faizi silinerek yurtiçi tüketici enflasyon (Yİ-ÜFE) oranları esas alınarak yeniden hesaplanarak taksitlendirilecek.

Gelir testi yaptırmamış olanlar ise önce gelir testi yaptıracak, gelir testi sonucuna göre borç tamamen silinecek veya gelir testi sonucuna göre yukarıdaki gibi hesaplanıp yapılandırılacak.

2- Yapılandırmaya Başvuru Süresi ve Başvuru Yeri

GSS borcunu yapılandırmak isteyenlerin en geç 30 Nisan 2015 tarihi mesai bitimine kadar Sosyal Güvenlik Kurumu müdürlüklerine başvurması gerekiyor. Bakanlar Kurulu İsterse bu süreyi 6 aya kadar yani 31 Ekim 2015 tarihine kadar uzatabilecek.

Başvurular, borçlunun ikametgahının bağlı bulunduğu yerdeki sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvuru formu ile yapılacak. Başvuru posta yoluyla da yapılabilecek. Başvuruların posta yolu ile yapılması halinde, taahhütlü, iadeli taahhütlü, PTT Kargo (kapıdan kapıya teslim) ya da APS yolunun tercih edilmesi halinde, başvuru formunun postaya verildiği tarih Kuruma verildiği tarih olarak kabul edilecek, adi posta yolunun tercih edilmiş olması halinde ise başvuru formunun Kurum evrak kayıtlarına giriş tarihi Kuruma verildiği tarih olarak kabul edilecek. PTT Kargo dışında kargo yoluyla başvuru evrakı gönderilemeyecek.

3- Yapılandırma Kapsamına Giren Borçlar

2014 Nisan ve önceki aylara ait GSS prim borçları yapılandırma kapsamına girmekte olup, sonraki aylara ait borçlar için yapılandırmadan yararlanma imkanı bulunmamaktadır.

4- İlk Taksiti Ödeme Süresi

Borçların taksitlendirilmesi halinde, yapılandırma başvurusu hangi tarihte yapılmış olursa olsun farketmez, ilk taksitin 1 Haziran 2014 tarihi mesai bitimine kadar ödenmesi gerekecek. Bakanlar Kurulu İsterse ilk taksit ödeme süresini de 6 aya kadar uzatabilecek.

5- Gelir Testi Yaptırmış Olanların Borçlarının Yapılandırılması

5.1- Süresinde Gelir Testi Yaptırmış Olanların Durumu

10 Eylül 2014 veya daha önceki bir tarihte gelir testi yaptırmış olanların, öncelikle borçları üzerinden işlemiş olan tüm gecikme zammı ve cezası (gecikme faizi) silinecek, bunun yerine anapara (borç aslı) üzerinden yurtiçi üretici enflasyon (Yİ-ÜFE) oranları esas alınarak hesaplama yapılacak, gecikme faizi yerine bu tutar esas alınacak, çıkan bu tutar borç aslına eklenecek ve bu şekilde yapılandırılacak borç miktarı bulunacak (anapara + enflasyon oranına göre hesaplanan gecikme faizi). Bu hesaplama sonucunda ödenecek borçta bir miktar azalma olacak (Bkz. Yapılandırmayla Borç Miktarı Ne Kadar Düşer ?).

) Bulunan borç miktarı borçlunun tercihine göre taksitlendirilecek. Eğer ilk taksitin ödeme süresi içerisinde (yukarıda belirtilmiştir) borcun tamamı ödenirse bu durumda sadece anapara yani borç aslının ödenmesi yeterli olacak.

 

5.2- Gelir Testini Geç Yaptırmış Olanların Durumu

Normalde süresi içerisinde gelir testine başvuranların aylık ödemeleri gereken GSS primi, başından itibaren gelir testi sonucuna göre tespit edilen aylık gelir durumları esas alınarak tahakkuk ettirilir, yani her ay ödemeleri gereken GSS prim tutarı bu şekilde hesaplanır (Bkz. Genel Sağlık Sigortası Prim Tutarları). Hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından re’sen GSS kapsamına alınan kişinin, süresi içerisinde gelir testine başvurmayıp daha sonra gelir testine başvurması halinde ise (SGK tarafından kişinin GSS kapsamına alındığının bildirildiği tarihten itibaren bir ay içerisinde gelir testine başvurması gerekir) gelir testinin sonuçlandığı tarihe kadar geçen süre için aile içerisinde kişi başına düşen geliri brüt asgari ücretin iki katından fazla olduğu kabul edilerek aylık asgari ücretin iki katı üzerinden her ay GSS primi tahakkuk ettirilir, gelir testi sonuçlandıktan sonra ise ödemesi gereken GSS primi gelir testi sonucuna göre tespit edilen aylık geliri esas alınarak hesaplanır. Daha kısa bir anlatımla, gelir testini süresinden sonra yaptıran kişinin GSS primi gelir testine kadar aylık asgari ücretin iki katı üzerinden, gelir testinden sonra gelir testi sonucu çıkan geliri üzerinden hesaplanır.

Bu durumda olup da borcunu yapılandırmak isteyenlerden, gelir testi sonucu aylık gelirleri asgari ücretin iki katından az çıkmış olanlar için, GSS borç asıları başından itibaren gelir testi sonucu esas alınarak yeniden hesaplanacak, böylece gelir testine kadar olan dönem için asgari ücretin iki katı üzerinden tahakkuk etmiş olan GSS borç tutarı önemli ölçüde azalacak. Bu şekilde bulunan borç üzerinden yurt içi üretici enflasyon (Yİ-ÜFE) oranları esas alınarak hesaplama yapılarak yukarıda belirtildiği gibi gecikme faizi yerine uygulanacak miktar bulunacak. Yapılan hesaplama sonucunda bu şekilde bulunan toplam borç tutarı borçlunun isteği doğrultusunda taksitlendirilecek. İlk taksitin ödeme süresi içerisinde (yukarıda belirtilmiştir) borcun tamamı ödenirse bu durumda sadece anapara yani borç aslının ödenmesi yeterli olacak. Bunlardan daha önce yüksek tutar üzerinden GSS primi ödemiş olanlara ise herhangi bir iade yapılmayacak.

5.3- Gelir Testi Sonucunda Aylık Gelirinin Yüksek Tespit Edildiğini Düşünen veya Gelir Testinden Sonra Gelir Durumunda Değişiklik Olanlar

Yukarıda belirtildiği şekilde gelir testi yaptırmış olmakla birlikte, gelir testi sonucunun hatalı olduğunu yani gelirinin yüksek tespit edildiğini düşünenler için bu aşamada yapılacak bir işlem bulunmamaktadır. Çünkü bu tür durumda olanların, gelir testi sonucu tespit edilen aylık gelirleri ve ödeyecekleri primler SGK tarafından kendilerine bildirildikten sonra 15 gün içerisinde gelir testini yapan Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına itiraz etmeleri gerekirdi.

Aynı şekilde, gelir testi yapıldıktan sonra gelir durumları ödenecek prim miktarını etkileyecek şekilde değişikliğe uğrayan kişilerin de gelir testinin yenilenmesi için bir ay içinde vakfa başvurmaları gerekirdi.

Dolaysıyla söz konusu başvuruları süresinde yapmamış olan kişilerin bu aşamadan sonra yeniden gelir testi yaptırıp, geriye dönük olarak bu yeni gelir testi sonucu tespit edilen geliri esas aldırma imkanları bulunmamaktadır. Bunlar başvurup gelir testini yeniletseler bile, bu yeni gelir testi yapıldığı tarihten itibaren uygulanır. 

Görüldüğü üzere daha önce gelir testi yaptırmış olanların yeniden gelir testi yaptırıp, geriye dönük borç miktarını azaltma ve bu şekilde yapılandırmadan yararlanma imkanları bulunmamaktadır.

6- Gelir Testine Hiç Başvurmamış Olanların Borçlarının Yapılandırılması

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından GSS kapsamına alınmış olup, hiç gelir testine başvurmamış olan kişilerin borçlarını yapılandırmadan önce 31 Mart 2015 tarihi mesai bitimine kadar, adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlı adreslerine göre bağlı oldukları yerdeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakfına başvurarak gelir testi yaptırmaları halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu bu gelir testi sonucuna göre başından itibaren bunların GSS borçlarını yeniden hesaplayacak, yukarıda gelir testi yaptırmış olanlara uygulanan işlemler aynen bunlara da uygulanacak. Yani bunlar da borçlarını taksitle ödeyebilecekleri gibi, ilk taksiti ödeme süresi içerisinde borç aslının (anaparanın) tamamını ödemeleri halinde bunlardan hiçbir gecikme faizi alınmayacak. Gelir testi sonucunda aile içerisinde kişi başına düşen aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az çıkanların borçları ise tamamen silinecek.

Gelir testi yaptırmayanların ise mevcut borç miktarı üzerinden borçları yapılandırılacak. Yani gecikme faizi yerine borç aslı üzerinden yurt içi üretici enflasyon (Yİ-ÜFE) oranları esas alınarak hesaplama yapılacak ve yapılandırılacak borç miktarı bulunacak, borçlu isterse taksitle ödeyecek, isterse ilk taksiti ödeme süresi içerisinde sadece borç aslının (anaparanın) tamamını ödeyecek. Ancak gelir testi yaptırmamış olanların aylık gelirleri asgari ücretin iki kabul edilip buna göre GSS primi tahakkuk etmiş olacağından, gelir testi sonucu aylık geliri asgari ücretin iki katından az çıkanların GSS borçları önemli ölçüde azalacağı gibi, aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az çıkanların borçları ise tamamen silineceğinden, bunların yapılandırmadan önce gelir testi yaptırmaları menfaatlerine olacaktır.

Öte yandan, şimdiye kadar hiç gelir testi yaptırmamış olup halen GSS sigortalılıkları devam edenlerin bundan sonrası için prim ödeyip ödemeyecekleri ve ödeyeceklerse ödeyecekleri aylık prim tutarları da bu gelir testi sonucu esas alınarak belirlenecek.

7- Yapılandırma Kapsamında Borcu Silinecek Kişiler

- Gelir testini süresi geçtikten sonra yaptıranlardan, aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az çıktığı için primi devlet tarafından ödenecek kişi (yeşilkartlı) kapsamına alınan, ancak gelir testinden önceki GSS borçları için geriye dönük bu imkandan yararlandırılmamış olan kişilerin geriye dönük bu prim borçları silinecek.

- Hiç gelir testi yaptırmamış olup 31 Mart 2015 tarihi mesai bitimine kadar gelir testine başvuran ve yapılacak gelir testi sonucunda aile içerisinde kişi başına düşen aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az çıkan kişilerin de tüm GSS borçları silinecek. Ayrıca bunlardan GSS sigortalılıkları halen devam edenler gelir testinden sonra da durumlarında değişiklik olmadığı sürece hiç prim ödemeyecekler, yani yeşilkart kapsamına olacaklar.

8- Borçları Taksitlendirme Şartları

Borçlarını taksitle ödemek isteyenler, başvuru sırasında altı, dokuz, on iki veya on sekiz eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih edecekler. Taksitler iki ayda bir ödeneceğinden, örneğin 18 eşit taksit seçeneğinin tercih edilmesi halinde borç 36 aya kadar taksitlendirilmiş olacak. İlk taksit, yukarıda belirttiğimiz gibi eğer Bakanlar Kurulu tarafından herhangi bir uzatma yapılmazsa 1 Haziran 2014 tarihi mesai bitimine kadar ödenecek.

Taksit seçeneğine göre borcun tamamına aşağıda belirtilen katsayılar uygulanarak, taksitlendirilecek borç miktarı bulunacak, bulunan bu miktar tercih edilen taksit sayısına bölünecek ve her ay ödenecek taksit miktarı bulunacak.

Taksit sayısına göre borç;

- Altı eşit taksit için (1,05),

- Dokuz eşit taksit için (1,07),

- On iki eşit taksit için (1,10),

- On sekiz eşit taksit için (1,15),

katsayısı ile çarpılacak.

9- Borcunu Yapılandıranların Sağlıktan Yararlanmaları

Yukarıda belirtildiği üzere, gelir testi sonucu aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az çıktığı için borcu silinen ve yeşilkart kapsamına alınan kişiler, bu şartları devam ettiği sürece sağlık yardımlarından yararlanabilecekler.

Bunun dışında borcunu taksitlendirenler ise ilk taksiti ödemeleri ve cari aylara ilişkin olarak da 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması halinde sağlık hizmetlerinden yararlanmaya başlayacaklar. Bunlar yapılandırma kapsamındaki taksitlerini ve cari aylara ilişkin primlerini düzenli ödedikleri yani yapılandırma bozulmadığı sürece sağlıktan yararlanma hakları da devam edecek

Kısmi Süreli Çalışanların Genel Sağlık Sigortası

I-GİRİŞ

Ülkemizde 01.01.2012 tarihinde hayata geçirilen Zorunlu Genel Sağlık Sigortası uygulamasında, çalışma hayatında büyük bir kesmi kapsayan Kısmi süreli 30 günden az çalışan ve sigorta primleri eksik yatan kişilerin bu uygulama karşılamasındaki durumu ve yapması gerekenler makalemizin konusunu oluşturmaktadır. Makalemizin devam eden bölümlerinde kısmi süreli çalışmanın tanımları ve ilgili kanunlardaki yeri hakkında bilgi verilecektir.

II- KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA ŞEKİL VE TÜRLERİ

4857 sayılı iş kanununda kısmi çalışma türleri ve tanımları

Kanunun 13. Maddesinde geçen kısmî süreli iş sözleşmesi ile ayın içerisinde 30 günden az süreli yapılan çalışmaya Kısmi süreli çalışma, aynı kanunun 14. Maddesinde geçen işçinin yapmayı üstlendiği işle ilgili olarak kendisine ihtiyaç duyulması halinde çağrılması ile yapmış olduğu çalışmaya Çağrı üzerine çalışma denir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun da kısmi çalışma Kanunun 88. Maddesi dördüncü fıkrasında geçen kanun 4-a sigorta türünde ev hizmetlerinde (Temizlik, Bahçıvanlık vb.) ay içinde 30 günden az çalışan sigortalılarda kısmi çalışanlar olarak ifade edilmiştir. 88.maddenin aynı fıkrasında kısmi çalışanlar tanımlanırken 4857 sayı kanunun 13. Ve 14. Maddeleri de anlatılmıştır.