1535 maddelik 6102 sayılı (Yeni )Türk Ticaret Kanunu’nun getirdiği yenilikler uygulandıkça ya da zaman geçtikçe bir bir gündeme geliyor. Yeni TTK ile bir taraftan pek çok yeni müessese getirilirken diğer taraftan geçmişte açık olmayan, yargısal içtihatlarla, idari düzenlemelerle ya da akademik yorumlarla giderilen tartışmalı konulara yönelik düzenlemeler yapılmıştır.
Ticaret ve vergi hukukunun uzun soluklu tartışması
Uzun yıllar boyunca sermaye şirketleriyle hissedarlarını, ticaret mahkemelerini ve vergi idaresini meşgul eden, uyuşmazlıklara neden konulardan biri “%5 oranında ayrılan I. temettünün (kâr payının) dağıtılıp dağıtılmasının zorunlu olup olmadığıydı. “Dağıtmayacaksak neden ayırıyoruz? Dağıtmayıp da saklayalım mı?” türünden latifelere mazhar olan, kanunen ayrılması gereken I. temettü, dağıtım yapılsa da yapılmasa da sermaye şirketlerinin “zorunlu” olarak gündeminde olmuştur.
Kâr payı ortaklar için müktesep hak
Yürürlükten kalkan eski TTK’ya göre kâr payı alma hakkı, genel kurul ve yönetim kurulu kararlarına tabi olmayan kazanılmış haklardandı.
Hal böyle iken yürürlükten kalkan eski Türk Ticaret Kanunu’nda (Md. 466) I. temettünün %5 oranında “ayrılacağı” ifade olunmuş ancak dağıtılıp dağıtılmayacağı hususunda bir ifade yer almamıştı.
Sadece pay sahiplerinin kâr payı alma haklarını garanti altına alma amacı taşıyan bu hüküm muhtelif Yargıtay kararlarında dağıtım için zorunluluk olmadığı yönünde yorumlanarak, şirketlerin iyi niyet kuralları çerçevesinde kâr dağıtmama yönünde karar alabilecekleri şeklinde ifade olunmuştur.
Nitekim uygulamada %5 oranında I. temettü ayrılmakta ancak dağıtımına yönelik karar alınmamaktaydı.
%5 kâr payının ayrılması yasal hükümlere dayandığından ortakların bir hakkı olarak tahakkuk ettirilmesi ve muhasebe kayıtlarında açıkça belli edilmesi gerekmekteydi. Yetkili kurullarda kâr dağıtım kararı alınmasa bile, gene %5 kâr payı ayrılması zorunluluğu vardı.
Diğer taraftan %5′lik kâr payının ayrılması ancak ortaklara dağıtılmaması halinde gelir vergisi tevkifatı söz konusu olmamaktaydı.
Bir tek kelime ile yapısal bir değişiklik
Uzunca bir süre kamuoyunda tartışma konusu olan “%5 oranındaki birinci temettünün dağıtılmasının zorunlu olup olmadığı?” sorunu, yeni Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenen 519′uncu madde ile sona erdirilmiştir. Buna göre mülga TTK’nın 466′ncı maddesinin ikinci fıkrasının 3 no.lu bendinde %5 kâr payı “ayrıldıktan” sonra ifadesi, %5 kâr payı “ödendikten” sonra şeklinde değiştirilmek suretiyle I. temettünün ayrılması değil ödenmesi gerektiği açıkça ifade edilmiştir.
Anonim ve limitet şirketlerde hesap dönemi sonundan itibaren üç ay içinde Genel Kurul’un yapılması zorunludur. Genel Kurulun devredilemez görev ve yetkileri arasında yıllık kâr üzerinde tasarruf, kâr payları ile kazanç paylarının belirlenmesi, yedek akçenin sermayeye veya dağıtılacak kâra aktarılmasına ilişkin kararların alınması yer almaktadır.
Özetle belirtmek gerekirse yapılan değişiklikle birlikte I. temettünün sadece ayrılması değil ödenmesi zorunlu hale gelmiştir. Buna göre sermaye şirketlerinin, yeni Türk Ticaret Kanunu’na uygun olarak esas sözleşmelerini yenilemeleri ve yeni kanuna göre belirleyecekleri 2013 yılı kârının dağıtımına ilişkin olarak 2014 yılının ilk 3 ayı içinde yapılacak genel kurul toplantısında kârın dağıtılacağı tarihi belirlemeleri gerekmektedir.
Nazmi KARYAĞDI
http://www.dunya.com/yuzde-5-oraninda-i-temettu-dagitmak-zorunlu-hale-geldi-181589h.htm
Yorum Gönder