Home » , , , , , » Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticari Defterlerin Tasdiki ve Tutulması İle İlgili Tacirlerin Yükümlülükleri ve Cezalar

Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticari Defterlerin Tasdiki ve Tutulması İle İlgili Tacirlerin Yükümlülükleri ve Cezalar

Written By Muhasebe37 on 6 Aralık 2012 Perşembe | 10:04

1 . GENEL AÇIKLAMA

Tasdik ettirilmesi ve tutulması zorunlu olan defterler ve tasdik hükümleri Yeni Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanununun ilgili maddelerinde yer almaktadır.

Ticari ve mesleki faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin tutmak zorunda oldukları yasal defterlerin geçerli olabilmesi için, Ticari ya da mesleki faaliyetinin icra edildiği yerin noterince, her yıl tutacakları defterleri bir önceki yılın aralık ayı sonuna kadar tasdik ettirilmesi yasal bir zorunluluktur.

Yeni Türk Ticaret Kanununda Ticari defterlerin tasdiki ile ilgili olarak yapılan düzenlemeler bu makalenin konusunu oluşturmaktadır.

2. YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNDA MÜKELLEFİN DEFTER TUTMA YÜKÜMLÜLÜKLERİ
6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64 üncü maddesi ile mükellefin defter tutma yükümlülükleri belirlenmiş olup, birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değiştirilmiştir.
Yeni Türk Ticaret Kanunu’ nun defter tutma yükümlülüğü ne ilişkin olarak 64/1 md. 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değiştirilen şeklinde ; ‘ Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.’ denmektedir.


Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64/2 md . Tacir, işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamakla yükümlüdür denilerek işletme ile ilgili her türlü verilerin saklanması esası getirilmiştir.

Yeni Türk Ticaret Kanununun 64/3 md. 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değiştirilen şeklinde; ‘ Fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan defterlerin açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla izleyen faaliyet dönemlerinde de açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilir. Açılış onayının noter tarafından yapıldığı hâllerde noter, ticaret sicili tasdiknamesini aramak zorundadır. 

Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmaz. Fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca müştereken çıkarılan tebliğle belirlenir’ denilmektedir.

Şirketlerin ticari defter tasdikleri faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar, yeni kurulan şirketlerde ise kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlamadan önce tasdik edilmesi gereklidir. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında defterlerin açılışı ticaret sicili müdürlükleri tarafından da onaylanabilmektedir. Ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter onayı aranmayacaktır.

2.1. Ticari Defterlerin Açılış Onaylarının Zamanı:
Ticari defterlerin tasdiki faaliyetine devam eden şirketlerde, faaliyet döneminin ilk ayından önceki ay sonuna kadar, yeni kurulan şirketlerde ise kullanılmaya başlanmadan önce tasdik edilmesi yasal zorunluluktur. Yevmiye defteri, Defteri kebir, Envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Ticari ve mesleki faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin tutmak zorunda oldukları yasal defterlerin geçerli olabilmesi için Ticari ya da mesleki faaliyetinin icra edildiği yerin noterince, her yıl tutacakları defterleri bir önceki yılın aralık ayı sonuna kadar tasdik ettirilmesi yasal bir zorunluluktur.

Yeni Türk Ticaret Kanununun 64/4 md . gereği Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterlerdir. Noter onaylarının yapılması yasal zorunluluktur. Eski Türk Ticaret Kanunun’ da bulunmayan Genel Kurul Toplantı ve Müzakere defteri ticari defterler arasına ilave edilmiştir.

Yeni Türk Ticaret Kanunu’ nun 64/4 Md. gereği Pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin yeterli yaprağı bulunması kaydıyla tekrar açılış onayı yapılmaksızın kullanılmasına imkan tanınmıştır.

2.2.Ticari Defterlerin Kapanış Onaylarının Zamanı :
Yeni Türk Ticaret Kanununa göre kapanış onayına tabi defterler yevmiye defteri ve yönetim kurulu karar defteri olmak üzere ikiye indirilmiştir. Yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırılır.

Diğer defterlerin kapanış onayı zorunluluğu bulunmamaktadır. Ayrıca elektronik ortamda tutulan defterlerde kapanış onayı aranılmayacaktır.

Yeni Türk Ticaret Kanununun 64/5 md . 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değiştirilen şeklinde; ‘ Bu Kanuna tabi gerçek ve tüzel kişiler, 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanunun 175. ve mükerrer 257. maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorundadır. Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez’ denilmektedir.

Şirketlerin defterlerini VUK’ hükümlerine göre tutulması, Finansal tabloların ise Türkiye Muhasebe Standartlarına göre düzenlenmesi esası getirilmiştir.

3. YENİ TÜRK TİCARET KANUNU’NA GÖRE CEZALAR
3.1. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64/1 Md . 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanunun 8.maddesiyle değiştirilen şeklinde; ‘ Ticari defterlerini tutmayan, ticari defterlerinde ticari işleri ile ilgili iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini, bunların neticelerini ortaya koymayanlara, uzman kişilerce yapılacak incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir vermeyecek şekilde defter tutan tacirler Dört bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar.

3.2. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64/2 Md. Ticari işletmesiyle ilgili olarak gönderilmiş bulunan her türlü belgenin, fotokopi, karbonlu kopya, mikrofiş, bilgisayar kaydı veya benzer şekildeki bir kopyasını, yazılı, görsel veya elektronik ortamda saklamayan tacirler Dört bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar.

3.3. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 64/3 Md . 26.06.2012 tarih ve 6335 sayılı Kanunun 8. maddesiyle değiştirilen şeklinde; Defterlerin açılış onaylarını kullanılmaya başlamadan önce noterde onaylatmayanlara, yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterlerinin kapanış onaylarını izleyen faaliyet döneminin üçüncü ayının sonuna kadar notere yaptırmayan tacirler Dört bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar.

3.4. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 65. Md. Defterler ve gerekli diğer kayıtları Türkçe tutmayanlara, kısaltmalar, rakamlar, harfler ve semboller kullanıldığı takdirde bunların anlamları açıkça belirtmeyenlere, defterlere yazımlar ve diğer gerekli kayıtlar, eksiksiz, doğru, zamanında ve düzenli olarak yapmayanlara, bir yazım veya kaydın önceki içeriği belirlenemeyecek şekilde çizilmesi ve değiştirilmesi durumunda ve kayıt sırasında mı yoksa daha sonra mı yapıldığı anlaşılmayan değiştirmeleri yapanlara, muhasebenin tutuluş biçimi ve bu konuda uygulanan yöntemlerin Türkiye Muhasebe Standartlarına uygun olmaması durumunda tacirler Dört bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar.

3.5. Yeni Türk Ticaret Kanunu’nun 66. Md. Her tacirin, ticari işletmesinin açılışında, taşınmazlarını, alacaklarını, borçlarını, nakit parasının tutarını ve diğer varlıklarını eksiksiz ve doğru bir şekilde gösteren ve varlıkları ile borçlarının değerlerini teker teker belirten bir envanter çıkarmayan tacirlere, açılıştan sonra her faaliyet döneminin sonunda da böyle bir envanter düzenlemeyen tacirler Dört bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar .

3.6. Yeni Türk Ticaret Kanunu’ nun 86. Md. Saklanması zorunlu olan belgeleri, sadece görüntü veya başkaca bir veri taşıyıcısı aracılığıyla ibraz edebilen kimse, giderleri kendisine ait olmak üzere, o belgelerin okunabilmesi için gerekli olan yardımcı araçları kullanıma hazır bulundurmayan tacirler; icap ettiği takdirde belgeleri, giderleri kendisine ait olmak üzere bastırmayan ve yardımcı araçlara ihtiyaç duyulmadan okunabilen kopyalarını sunmayan tacirler Dört bin Türk Lirası idari para cezasıyla cezalandırılırlar.

3.7. Yeni Türk Ticaret Kanunu’ nun 562/4. Md. Bu Kanun hükümlerine göre tutulmakla veya muhafaza edilmekle yükümlü olunan defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri, denetime tabi tutulan gerçek veya tüzel kişiye ait olup olmadığına bakılmaksızın, 210. maddenin birinci fıkrasına göre denetime yetkili olanlarca istenmesine rağmen vermeyenler veya eksik verenler ya da bu denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenler, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde üç yüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.

3.8. Yeni Türk Ticaret Kanunu’ nun 562/6. Md.Ticari defterlerin mevcut olmaması veya hiçbir kayıt içermemesi yahut bu Kanuna uygun saklanmaması hâllerinde, sorumlular üç yüz günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılırlar.

4. SONUÇ
Yeni Türk Ticaret Kanunu’ nunda ticari defterler ve tasdiklerine önemli ölçüde yer vermiştir.

Bu bakımdan tacirlerin yasalara uygun şekilde defter tasdik ettirme ve tutma ile ilgili yükümlülükleri yazımızın yukarıdaki bölümlerinde ayrıntıları ile incelenmiştir.

Defterlerin tasdik ettirilmesi ile ilgili hükümler Yeni Türk Ticaret Kanunu ve diğer mevzuatlarda belirtilmiştir.

Yevmiye defteri, Defteri kebir, Envanter defteri ile dördüncü fıkrada sayılan Pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri açılış onayları, kuruluş sırasında ve kullanılmaya başlanmadan önce noter tarafından yapılır. Bu defterlerin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları, defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılır. Ticari ve mesleki faaliyette bulunacak gerçek ve tüzel kişilerin tutmak zorunda oldukları yasal defterlerin geçerli olabilmesi için Ticari ya da mesleki faaliyetinin icra edildiği yerin noterince, her yıl tutacakları defterleri bir önceki yılın aralık ayı sonuna kadar tasdik ettirilmesi yasal bir zorunluluktur.

Bunun yanında Yevmiye Defteri ve Yönetim Kurulu Karar Defterlerinin kapanış tasdiklerinin yapılması yasal bir zorunluluktur. Kapanış tasdiklerinin izleyen yılın mart ayının sonuna kadar yaptırılması gerekmektedir.

Tacirlerin telafisi güç ve istenmeyen durumlara düşmemeleri için defter tasdiki ve ibrazı konularında yukarıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir.

Dursun Ali Turanlı
* Yeminli Mali Müşavir
http://www.ozdogrular.com/content/view/20903/
Share this article :

Yorum Gönder

Facebook -

Twitter -