1- İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanma Şartları
Hizmet akdi sona eren sigortalıların işsizlik ödeneğine hak
kazanma şartları 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun 51. maddesinde
düzenlenmiştir.
Bu maddeye göre işsizlik ödeneğine hak kazanabilmek için,
-Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az
600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödenmiş
olması,
-Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışılmış olması,
-Hizmet akdinin 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde sayılan hallerden biri ile sona ermiş olması,
-Türkiye İş Kurumuna süresi içinde şahsen başvurarak yeni bir iş almaya hazır olduğunun kaydettirilmesi,
gerekmektedir.
Hizmet akdinin 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde sayılan
hallerden biri ile sona erip ermediği hususu, sigortalının hizmet
akdinin sona ermesinin ardından Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen
sigortalı işten ayrılış bildirgelerindeki işten ayrılış nedenlerine
bakılarak belirlenmektedir.
Buna göre, sigortalı işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış nedeni olarak:
04- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi
05-Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi
12-Askerlik (İşsizlik ödeneği askerlik dönüşü alınabilecektir.)
15-Toplu işçi çıkarma
17- İşyerinin kapanması
18- İşin sona ermesi
23-İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih
24- İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih
25-İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih
27-İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih
28- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih
31-Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih
32- 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih,
33- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi
34- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
Nedenlerinden biri seçilerek bildirilmiş ise, sigortalının iş
akdinin 4447 sayılı Kanunun 51. maddesinde belirtilen hallerden biri ile
sona erdiği kabul edilmekte ve diğer şartlar da gerçekleşmiş ise
sigortalı, işsizlik ödeneğine hak kazanmış sayılmaktadır.
2-İşsizlik Ödeneğinin Süresi
4447 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca, işsizlik ödeneğine hak kazanmış olan sigortalılardan, son üç yıl içinde;
a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün,
b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 240 gün,
c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 300 gün,
süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
3-İşsizlik Ödeneğinin Miktarı
4447 sayılı Kanunun 50. maddesinde, günlük işsizlik ödeneğinin,
sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak
hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkı olduğu
öngörülmüştür.
Bu çerçevede, aylık işsizlik ödeneği de günlük işsizlik
ödeneğinin 30 katına isabet etmek olup, bulunan bu tutardan binde 7,59
oranında damga vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Örneğin, 17/4/2013 tarihinde işten ayrılan ve işsizlik ödeneğine hak kazanmış olan bir sigortalının son dört aydaki kazancının
2013/Nisan ayında 17 gün 750 TL
2013/Mart ayında 30 gün 1.200 TL
2013/Şubat ayında 30 gün 1.200 TL
2013/Ocak ayında 30 gün 1.200 TL olduğu düşünüldüğünde;
Günlük işsizlik ödeneği;
750 + 1.200 + 1.200 + 1.200 = 4.350 (Son dört aydaki SPEK tutarı)
17 + 30 + 30 +30 = 107 (Son dört aydaki gün sayısı)
4.350 / 107 = 40,65 TL (Günlük ortalama kazancı)
40,65 * 40 / 100 = 16,26 TL olacaktır.
Aylık işsizlik ödeneği ise;
16,26 * 30 = 487,80 TL
487,80 * 7,59 /1000 = 3,70 (Kesilecek damga vergisi)
487,80 – 3,70= 484,10 TL
olacaktır.
Diğer taraftan 4447 sayılı Kanunun 50. maddesinde ödenecek
işsizlik ödeneği ile ilgili bir de üst sınır getirilmiş olup, sözkonusu
maddede işsizlik ödeneği miktarının onaltı yaşından büyük işçiler için
belirlenmiş aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini
geçmeyeceği öngörülmüştür.
Dolayısıyla yukarıdaki hesaplamalara göre bulunan tutar, onaltı
yaşından büyük işçiler için belirlenmiş aylık asgari ücretin brüt
tutarının yüzde seksenini geçiyor ise, ödenecek aylık işsizlik ödeneği,
aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde sekseni olacaktır.
4-İşsizlik Ödeneğinin Kesilmesi
4447 sayılı Kanunun 52. maddesine göre, işsizlik ödeneği almakta iken;
a) Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları
işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye
mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın
reddedenlerin,
b) İşsizlik ödeneği aldığı sürede gelir getirici bir işte
çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı
aldığı tespit edilenlerin,
c) Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve
yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul
etmesine karşın devam etmeyenlerin,
d) Haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan
çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen
süre içinde vermeyenlerin,
İşsizlik ödenekleri kesilmektedir.
Ahmet GÜNEY
http://www.sgkrehberi.com/makale/278/
Yorum Gönder