»İhbar Tazminatı Nedir?
İşçi ile işveren arasında bir iş sözleşmesi bulunmakta. Bu iş sözleşmesi, belirsiz süreli bir iş sözleşmesi ise, yani sözleşmenin sona erme tarihi taraflarca belirlenmediyse, bazı koşullar ortaya çıkmadan tarafların sözleşmeyi sona erdirebilmek için İş Kanunu’nda belirtilen sürelerde diğer tarafa bildirim yapmaları gerekiyor. Bu sürelere bildirim (ihbar) süreleri denilmekte. İşte bu sürelere uymadan ve sözleşmeyi doğrudan feshetme sebebi ortaya çıkmadan sözleşmeyi sona erdiren tarafın diğerine ödemek zorunda olduğu tazminattır ihbar tazminatı.
» İhbar Süreleri Ne Kadar?
İhbar süresi, yani iş sözleşmesini sona erdirecek tarafın, fiili iş ilişkisini kesmeden önce karşı tarafa bildirim yapacağı süre işçinin kıdem süresine göre belirlenir.
Buna göre işçi,
6 aya kadar süredir işyerinde çalışıyorsa 2 hafta,
6 aydan 1,5 yıla kadar süredir çalışıyorsa 4 hafta
1,5 yıldan 3 yıla kadar sürede çalışıyorsa 6 hafta
3 yıldan uzun süredir çalışıyorsa 8 hafta olarak belirlenen süreler ihbar süreleridir.
» İhbar Tazminatı Yalnızca İşçiye Tanınan Bir Hak mı?
İhbar tazminatı sadece işçiye tanınmış bir hak değil. İşveren de koşulları oluştuğunda işçiden ihbar tazminatı talep etme hakkına sahip.
» İhbar Tazminatına Nasıl Hak Kazanılır?
İhbar tazminatına hak kazanabilmek için, diğer tarafın ortada haklı bir sebep olmadan sözleşmeyi sona erdirmiş olması gerekir. Eğer erkek işçi askere gitmek için işten ayrılırsa, kadın işçi evlendiği için işten ayrılırsa, işçi emekli olmak için işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazansa da ihbar tazminatına hak kazanamaz.
***
İşverenin ihbar tazminatı talebi
» Bir bankada müdür olarak 4,5 senedir çalışmaktaydım. Başka bir banka daha yüksek bir ücret verdiği için istifa ettim ve diğer bankada çalışmaya başladım. Ancak ayrıldığım banka, hakkımda dava açtı. Benden ihbar tazminatı talep ediyor. Hakkı var mı?
İstifa işçi için bir haktır ancak haklı bir neden olmadan işten ayrılırsanız, kıdem sürenize göre belirlenen sürede çalışmaya devam etmekle yükümlüsünüz. 4,5 senedir çalıştığınıza göre ihbar süresi 8 hafta. Yani işten ayrılacağınız tarihten 8 hafta önce istifa ettiğinizi belirtmeniz ve bu sürede çalışmaya devam etmeniz gerekirdi. Ücret düşüklüğü istifa için haklı bir neden olarak kabul edilmez hukukta. Bu nedenle işverenin talebi hukuka uygundur.
***
İstifa eden işçinin ihbar tazminatı hakkı bulunmuyor
» Çalıştığım işyerinden ücretlerim eksik ödendiği için istifa ettim. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alacaklarım için de dava açtım ama mahkeme ihbar tazminatı talebimi reddetti. Bir de bu yüzden karşı tarafa avukatlık ücreti ödedim. Yapabileceğim bir şey var mı? İşveren yüzünden ayrıldım ama ihbar tazminatımdan oldum. Mahkeme kararı yanlış değil mi?
Sözleşmeyi fesheden işçi, sebep her ne olursa olsun, mahkemelere göre ihbar tazminatına hak kazanamaz. Bu Kanun’a göre doğrudur. Hukuken bence doğru bir sonuç değildir ancak benim bilimsel görüşüm genel uygulamayı değiştirmiyor. Karşı taraf vekalet ücreti de hukuka uygundur. Bu nedenle dava açarken daha dikkatli olmak gerekmekte.
***
Deneme süresinde fesih tazminat hakkı doğurmaz
» Bir işyerinde yaklaşık 40 gündür çalışıyorum. İşveren, benimle çalışmak istemediğini söyledi. Nedenini sorduğumda da bir açıklama yapmadı. Bu durumda ihbar ve kıdem tazminatlarına hak kazandım mı? İşverenin dediğine göre, yazılı sözleşmemizde deneme süresi varmış. Bu nedenle herhangi bir tazminat ödemeyecekmiş. Buna hakkı var mı?
Normal koşullarda, bir işyerinde 1 gün dahi çalıştığınızda, iş sözleşmeniz haklı nedenle sona erdirilmiyorsa (sağlık sebepleri, işverene hakaret v.b.) ihbar süresi size bildirilmeden sözleşmeniz sona erdirilirse, ihbar tazminatına hak kazanırsınız. Ancak sözleşmenizde deneme süresi belirlenmişse, işveren bu süre içinde herhangi bir gerekçe göstermeden ve tazminat ödemeden, belli bir süre de beklemeden işe son verebilir.
Aynı şekilde siz de, ihbar süresini beklemeden derhal işten ayrılma hakkına sahipsiniz.
İZZET OTRU / otruizzet@gmail.com
Yorum Gönder