I- GİRİŞ
Ekonomik gelişmişliğin temel göstergelerinden olan ihracat, kapasite kullanımını, rekabeti ve verimliliği artıran, döviz girdisi sağlayan, , işsizliği azaltan ve böylelikle ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkileyen önemli unsurların başındadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-a maddesinde,mal ve hizmet ihracatının katma değer vergisinden istisna olacağı belirtilmiştir. Aynı Kanun’un 12. maddesinde ise bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için; teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya yada yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması, ayrıca teslim konusu malın T.C. Gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulması, gerektiği açıklanmıştır.
Uluslararası pazarlarda rekabet edebilmek için, Katma Değer Vergisi Kanunu’ndan istisna edilen ihracat gelirleri, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunları kapsamında vergilendirilmektedir. Yazımızda, ülkemizin kalkınmasında itici güç olan ihracatla ilgili muhasebe kayıtları, beyanname düzenlenmesi ve KDV iadeleri üzerinde durulacaktır.
II- MUHASEBE KAYITLARI
Mükellef, gümrük beyannamesinde ki bilgilere göre, 30 palet A ürününü, 50.180 Euro döviz ve toplam fatura bedeli olarak, 22.06.2009 tarihinde, 2.1968 döviz kurundan Hollanda’ya ihraç etmiştir.İhraç bedeli 25 gün sonra mükellefin banka hesabına transfer edilmiştir. Transfer edildiğindeki TCMB döviz alış kuru 2.2140 TL’dir. Mükellef ihraç ettiği A ürününü yurt içinden 05.06.2009 tarihinde 63.400 TL’ye satın almıştır. Mükellefin ihracatı ile aynı dönemde ki yurt içi satışları ise 40.000 TL olup önceki dönemden devreden indirilecek KDV bulunmamaktadır.
1- A ürününün stok hesabına alınması:
______________________ / _____________________________
153 TİCARİ MALLAR 63.400
153.01 A Ürünü 63.400
191 İNDİRİLECEK KDV 11.412
102 BANKALAR 74.812
______________________ / _____________________________
2- A ürününün ihraç edilmesinin kaydı:
______________________ / _____________________________
120 ALICILAR 110.235
120.02 Yurt Dışı Alıcılar 110.235
120.02.01 DFF Fruit B.S. 110.235
601 YURT DIŞI SATIŞLAR 110.235
601.01 A Ürünü 110.235
______________________ / _____________________________
3- İhracat ile ilgili çeşitli giderlerin kaydı:
______________________ / _____________________________
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞ. GİD. 24.360
760.02 İhracat Giderleri 24.360
760.02.01 Navlun Ve Sigorta Giderleri 13.560
760.02.02 Çeşitli Giderler 10.800
191 İNDİRİLECEK KDV 1.944
102 BANKALAR 26.304
Not: a) Ambalaj, taşıma, yükleme boşaltma, gümrükleme gibi yurt içinde yapılan çeşitli giderler.
______________________ / _____________________________
4- Yurt içi satışların kaydı:
______________________ / _____________________________102 BANKALAR 47.200
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 40.000
391 HESAPLANAN KDV 7.200
______________________ / _____________________________
5- İhraç bedelinin tahsil edilmesinin kaydı:
______________________ / _____________________________
102 BANKALAR 111.098
120 ALICILAR 110.235
120.02 Yurt Dışı Alıcılar 110.235
120.02.01 DFF Fruit B.S. 110.235
601 YURT DIŞI SATIŞLAR 863
601.02 Kur Farkları 863
______________________ / _____________________________
6- Haziran 2009 KDV Tahakkukunun kaydı:
______________________ / _____________________________
391 HESAPLANAN KDV 7.200
136 DİĞER ALACAKLAR 6.156
136.01 Vergi Dairesinden Alacaklar 6.156
191 İNDİRİLECEK KDV 13.356
______________________ / _____________________________
III- KDV BEYANNAMESİNİN DÜZENLENMESİ
İhracat gelirinin beyan edileceği dönem özellik arz etmektedir. İhracat geliri, ihracatın fiili olarak gerçekleştiği tarihte beyan edilmelidir.İhracatın fiili olarak gerçekleştiği tarih, 107 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde, gümrük beyannamesinin kapanma tarihi olarak açıklanmıştır. Örneğin, ihracat faturası mayıs ayında düzenlense ve gümrük beyannamesi Haziran ayında kapansa, ihracata ait gelir, Haziran ayının KDV beyannamesinde gösterilmelidir.
Örnekteki mükellef ihracatı fiili olarak haziran ayında gerçekleştirdiği için, ihracat gelirini, Haziran ayının KDV beyannamesinde aşağıdaki şekilde beyan etmelidir.
Tevkifat Uygulanmayan İşlemler Tablosu
Matrah KDV Oranı Vergi
40.000 18 7.200
İndirimler Tablosu
İndirim Türü Vergi
Bu Döneme Ait İndirilecek KDV 13.356
Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler Tablosu
İstisna Türü Teslim ve Hizmet Tutarı Yüklenilen KDV
Mal İhracatı 110.235 13.356
Sonuç Hesapları Tablosu
İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 6.156
IV- İHRACATLA İLGİLİ KDV İADESİ
Mükellefin yukarıda ki KDV beyannamesinden de anlaşılacağı gibi, ihraç edilen ürün ile ilgili yüklenilen KDV, öncelikle vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den indirildi ve indirilemeyen 6.156 TL’nin ilgili vergi dairesinden mahsup yolu ile iadesi istendi.
İhraç edilen mal ve hizmet nedeniyle yüklenilen vergilerin indirilememesi halinde,indirilemeyen verginin, Maliye Bakanlığı’nca tespit edilecek esaslara göre iade edileceği, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde belirtilmiştir. İhracat istisnasından doğan KDV iadelerinin usul ve esasları ise, 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde açıklanmıştır. Bu Tebliğ’e göre KDV iade talepleri üç şekilde yerine getirilir. Bunlar;
1- İnceleme raporu ve teminat aranmaksızın iade
- Mahsup yoluyla iade talepleri
- Maliye Bakanlığı’nca belirlenen sınırı aşmayan nakden iade talepleri
- Yeminli mali müşavir tasdik raporuna dayalı nakden iade talepleri
- Kamuya ait kuruluşların iade talepleri
2- Teminat karşılığı iade
3- Vergi İnceleme raporu ile iade
Mahsup talebi, bir dilekçe ile mükellefin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine yapılmalıdır. Gümrük beyannameli mal ihracatında dilekçe ile birlikte aşağıdaki belgelerinde vergi dairesine ibrazı şarttır.
- Gümrük beyannamesi (aslı veya noter, gümrük idaresi ya da yeminli mali müşavirce onaylı örneği)
- Satış faturalarının fotokopisi veya listesi
- İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek katma değer vergisi listesi
- İhraç edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablo
V- SONUÇ
Ekonomik sınırların azaldığı, küreselleşen dünyada, ülkemizdeki işletmeler dış ticarete açılmalıdır. Dış ticarete açılarak dünya pazarlarından pay alan, satışını, kârını ve kapasitesini artıran, istihdam yaratan, iç pazara hareket getiren, ihracatçılar desteklenmeli, daha çok ihracat yapmalarının önü açılmalıdır. Zengin ve mutlu olabilmemiz, tükettiğimizden çok üreten ve satan bir ülke olmamıza bağlıdır.
Yazar : Şahin Giray GÜVECE(*) ' YE AİT OLUP
E-Yaklaşım / Kasım 2009 / Sayı: 203
Ekonomik gelişmişliğin temel göstergelerinden olan ihracat, kapasite kullanımını, rekabeti ve verimliliği artıran, döviz girdisi sağlayan, , işsizliği azaltan ve böylelikle ekonomik büyümeyi olumlu yönde etkileyen önemli unsurların başındadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11/1-a maddesinde,mal ve hizmet ihracatının katma değer vergisinden istisna olacağı belirtilmiştir. Aynı Kanun’un 12. maddesinde ise bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için; teslimin yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcıya yada yetkili gümrük antreposu işleticisine yapılması, ayrıca teslim konusu malın T.C. Gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olması ya da yurt dışındaki müşteriye gönderilmek üzere yetkili gümrük antreposuna konulması, gerektiği açıklanmıştır.
Uluslararası pazarlarda rekabet edebilmek için, Katma Değer Vergisi Kanunu’ndan istisna edilen ihracat gelirleri, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunları kapsamında vergilendirilmektedir. Yazımızda, ülkemizin kalkınmasında itici güç olan ihracatla ilgili muhasebe kayıtları, beyanname düzenlenmesi ve KDV iadeleri üzerinde durulacaktır.
II- MUHASEBE KAYITLARI
Mükellef, gümrük beyannamesinde ki bilgilere göre, 30 palet A ürününü, 50.180 Euro döviz ve toplam fatura bedeli olarak, 22.06.2009 tarihinde, 2.1968 döviz kurundan Hollanda’ya ihraç etmiştir.İhraç bedeli 25 gün sonra mükellefin banka hesabına transfer edilmiştir. Transfer edildiğindeki TCMB döviz alış kuru 2.2140 TL’dir. Mükellef ihraç ettiği A ürününü yurt içinden 05.06.2009 tarihinde 63.400 TL’ye satın almıştır. Mükellefin ihracatı ile aynı dönemde ki yurt içi satışları ise 40.000 TL olup önceki dönemden devreden indirilecek KDV bulunmamaktadır.
1- A ürününün stok hesabına alınması:
______________________ / _____________________________
153 TİCARİ MALLAR 63.400
153.01 A Ürünü 63.400
191 İNDİRİLECEK KDV 11.412
102 BANKALAR 74.812
______________________ / _____________________________
2- A ürününün ihraç edilmesinin kaydı:
______________________ / _____________________________
120 ALICILAR 110.235
120.02 Yurt Dışı Alıcılar 110.235
120.02.01 DFF Fruit B.S. 110.235
601 YURT DIŞI SATIŞLAR 110.235
601.01 A Ürünü 110.235
______________________ / _____________________________
3- İhracat ile ilgili çeşitli giderlerin kaydı:
______________________ / _____________________________
760 PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞ. GİD. 24.360
760.02 İhracat Giderleri 24.360
760.02.01 Navlun Ve Sigorta Giderleri 13.560
760.02.02 Çeşitli Giderler 10.800
191 İNDİRİLECEK KDV 1.944
102 BANKALAR 26.304
Not: a) Ambalaj, taşıma, yükleme boşaltma, gümrükleme gibi yurt içinde yapılan çeşitli giderler.
______________________ / _____________________________
4- Yurt içi satışların kaydı:
______________________ / _____________________________102 BANKALAR 47.200
600 YURT İÇİ SATIŞLAR 40.000
391 HESAPLANAN KDV 7.200
______________________ / _____________________________
5- İhraç bedelinin tahsil edilmesinin kaydı:
______________________ / _____________________________
102 BANKALAR 111.098
120 ALICILAR 110.235
120.02 Yurt Dışı Alıcılar 110.235
120.02.01 DFF Fruit B.S. 110.235
601 YURT DIŞI SATIŞLAR 863
601.02 Kur Farkları 863
______________________ / _____________________________
6- Haziran 2009 KDV Tahakkukunun kaydı:
______________________ / _____________________________
391 HESAPLANAN KDV 7.200
136 DİĞER ALACAKLAR 6.156
136.01 Vergi Dairesinden Alacaklar 6.156
191 İNDİRİLECEK KDV 13.356
______________________ / _____________________________
III- KDV BEYANNAMESİNİN DÜZENLENMESİ
İhracat gelirinin beyan edileceği dönem özellik arz etmektedir. İhracat geliri, ihracatın fiili olarak gerçekleştiği tarihte beyan edilmelidir.İhracatın fiili olarak gerçekleştiği tarih, 107 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde, gümrük beyannamesinin kapanma tarihi olarak açıklanmıştır. Örneğin, ihracat faturası mayıs ayında düzenlense ve gümrük beyannamesi Haziran ayında kapansa, ihracata ait gelir, Haziran ayının KDV beyannamesinde gösterilmelidir.
Örnekteki mükellef ihracatı fiili olarak haziran ayında gerçekleştirdiği için, ihracat gelirini, Haziran ayının KDV beyannamesinde aşağıdaki şekilde beyan etmelidir.
Tevkifat Uygulanmayan İşlemler Tablosu
Matrah KDV Oranı Vergi
40.000 18 7.200
İndirimler Tablosu
İndirim Türü Vergi
Bu Döneme Ait İndirilecek KDV 13.356
Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler Tablosu
İstisna Türü Teslim ve Hizmet Tutarı Yüklenilen KDV
Mal İhracatı 110.235 13.356
Sonuç Hesapları Tablosu
İade Edilmesi Gereken Katma Değer Vergisi 6.156
IV- İHRACATLA İLGİLİ KDV İADESİ
Mükellefin yukarıda ki KDV beyannamesinden de anlaşılacağı gibi, ihraç edilen ürün ile ilgili yüklenilen KDV, öncelikle vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den indirildi ve indirilemeyen 6.156 TL’nin ilgili vergi dairesinden mahsup yolu ile iadesi istendi.
İhraç edilen mal ve hizmet nedeniyle yüklenilen vergilerin indirilememesi halinde,indirilemeyen verginin, Maliye Bakanlığı’nca tespit edilecek esaslara göre iade edileceği, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 32. maddesinde belirtilmiştir. İhracat istisnasından doğan KDV iadelerinin usul ve esasları ise, 84 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nde açıklanmıştır. Bu Tebliğ’e göre KDV iade talepleri üç şekilde yerine getirilir. Bunlar;
1- İnceleme raporu ve teminat aranmaksızın iade
- Mahsup yoluyla iade talepleri
- Maliye Bakanlığı’nca belirlenen sınırı aşmayan nakden iade talepleri
- Yeminli mali müşavir tasdik raporuna dayalı nakden iade talepleri
- Kamuya ait kuruluşların iade talepleri
2- Teminat karşılığı iade
3- Vergi İnceleme raporu ile iade
Mahsup talebi, bir dilekçe ile mükellefin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine yapılmalıdır. Gümrük beyannameli mal ihracatında dilekçe ile birlikte aşağıdaki belgelerinde vergi dairesine ibrazı şarttır.
- Gümrük beyannamesi (aslı veya noter, gümrük idaresi ya da yeminli mali müşavirce onaylı örneği)
- Satış faturalarının fotokopisi veya listesi
- İhracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak indirilecek katma değer vergisi listesi
- İhraç edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tablo
V- SONUÇ
Ekonomik sınırların azaldığı, küreselleşen dünyada, ülkemizdeki işletmeler dış ticarete açılmalıdır. Dış ticarete açılarak dünya pazarlarından pay alan, satışını, kârını ve kapasitesini artıran, istihdam yaratan, iç pazara hareket getiren, ihracatçılar desteklenmeli, daha çok ihracat yapmalarının önü açılmalıdır. Zengin ve mutlu olabilmemiz, tükettiğimizden çok üreten ve satan bir ülke olmamıza bağlıdır.
Yazar : Şahin Giray GÜVECE(*) ' YE AİT OLUP
E-Yaklaşım / Kasım 2009 / Sayı: 203
(*) SMMM
Yorum Gönder