Kıdem Tazminatı Alabilir Yazısı Kıdem Tazminatı Alabilmek İçin Yeterli midir?

I- GİRİŞ

Kıdem tazminatı fonu yasası gündemdeki yerini korumaktadır. Çalışanların büyük çoğunluğunun yararlanamadığı mevcut kıdem tazminatı uygulaması, aslında hem işçiler için hem de işverenler için sıkıntılı bir uygulamadır. Ne yazık ki sadece sendikalı işyerleri ile kurumsallaşmış işyerlerinde çalışan işçilerin yararlandığı geriye kalan çoğunluğun ise ya hiç yararlanamadığı ya da mahkeme kararı sonucu bir kısmının yararlanabildiği bir sistem uygulanmaktadır. Özellikle taşeron şirketlerde ve güvenlik, temizlik, yemek alımı gibi süreli işlerde çalışanlar kıdem tazminatı hakkından mahrum kalmaktadır. Yine işverenler yönünden de mevcut uygulama, gerek kıdem tazminatı için bütçe ayrılmaması nedeniyle kasadan beklenmedik para çıkışlarına işverenlerin hazırlıksız yakalanması gerekse taşeronluk işlerinde önceki işverenlerden kalan sürelerin de hesaba dahil edilmesiyle işverenleri sıkıntıya düşüren bir sistemdir. Yeni Kıdem Tazminatı Fonu Yasası’nın kısa sürede çıkmayacağı, çıksa dahi eski hakların korunacak olması nedeniyle yazımızın konusunu mevcut kıdem tazminatı uygulamasında SGK’dan kıdem tazminatı alabilir yazısı alarak kıdem tazminatı talep eden işçiler yönünden bu yazının yeterli olup olmadığı hususu açıklanacaktır.

II- KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR YAZISI NASIL ALINIR?

En az 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü bulunan sigortalılar bu yazıyı alabilirler. Sigortalı en son çalıştığı işyerinin bağlı olduğu SGK Müdürlüğü’ne giderek yazılı olarak talepte bulunduğu takdirde, SGK Müdürlüğü tarafından “kıdem tazminatına esas yazı” verilmektedir. Söz konusu Yazı “yapılan inceleme sonucunda … tarihi itibariyle yapılan incelemede, adı geçenin sigortalılık süresinin … Yıl, prim ödeme gün sayısının ise … Gün olduğu anlaşılmıştır. Bu yazı adı geçenin isteği ve 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi gereği verilmiştir.” şeklindedir.

III- SGK’DAN ALINAN KIDEM TAZMİNATINA ESAS YAZININ İŞYERİNE VERİLMESİ KIDEM TAZMİNATI ALMAK İÇİN YETERLİ MİDİR?

Öncelikle sigortalının işten ayrılış nedeni tespit edilmelidir. İşçi yaş dışındaki emeklilik şartlarını tamamladığını ve 1475 sayılı Yasa’nın 14. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi gereği işten ayrılacağını işyerine vereceği dilekçede belirtmelidir. Yani işçinin işten ayrılma sırasında ortaya koyduğu irade önemlidir. SGK’dan aldığı kıdem tazminatına esas yazıyı işyerine ibraz ederken söz konusu iradesini de ortaya koymalıdır. Sadece kıdem tazminatına esas yazıyı işyerine vererek işten ayrılması ve ardından başka bir işyerinde çalışmaya başlaması durumunda, işveren kıdem tazminatı ödemeyebileceği gibi ödemiş ise ödediği tazminatı da geri isteyebilecektir. İşçinin kıdem tazminatı aldıktan sonra başka bir işyerinde çalışması engellenemez. Çünkü çalışma anayasal bir hak olup bu hakkın engellenmesi mümkün değildir.

İşçi işten ayrılırken kıdem tazminatına esas yazıyı ibraz ettiği halde başka bir iş bulduğunu ve çalışmaya devam edeceğini beyan ederse kıdem tazminatına hak kazanmamış olmaktadır. İşten ayrılma nedeni 1475 sayılı Yasa’nın 14. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendine istinaden olmadığından bu madde kapsamında kıdem tazminatını da hak etmemiş olmaktadır. Dolayısıyla bu durumda işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin bu yöndeki Kararı “…işçinin ilk ayrıldığı anda iradesinin tespiti önem kazanmaktadır. İşçinin başka bir işyerinde çalışmak için işyerinden ayrıldığı anlaşıldığı taktirde 1475 sayılı Yasa’ya 4447 sayılı Yasa ile eklenen 5. bent hükmü uyarınca kıdem tazminatına hak kazanılması söz konusu olmaz.”([1]) şeklindedir. Yine Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin başka bir kararı şu şekildedir. “…işçinin işyerinden ayrılmasının yaş hariç emekliliğe dair diğer kriterleri tamamlaması üzerine çalışmasını sonlandırması şeklinde gelişmesi ve bu durumu işverene bildirmesi gerekir. Aksi halde işçinin başka bir işyerinde çalışmak için 1475 sayılı Yasa’nın 14. maddesinin 5. bendi hükmüne dayanması yasal hakkın kötüye kullanımı niteliğindedir. Dairemiz konuyla ilgili bir kararında, işçinin bir gün sonra başka bir işveren ait işyerinde çalışmasının, feshin anılan 5. bent hükmüne uygun olmadığını gösterdiği sonucuna varmıştır.”([2])

IV- SONUÇ

15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü tamamlayan işçilere, 1475 sayılı Yasa’nın 14. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi ile kendi isteği ile işten ayrılarak kıdem tazminatı alabilme hakkı verilmiştir. Bunun için SGK’dan kıdem tazminatına esas yazının alınarak işverene ibraz edilmesi gerekmektedir. Ancak bu hakkın iş değişikliği yapmak için kötüye kullanılması durumunda işçiye kıdem tazminatı ödenmeyebilir. Kötüye kullanımının tespitinde, yerleşmiş Yargıtay kararlarına göre işçinin işten ayrılırken ortaya koyduğu irade esas alınmaktadır. Bununla birlikte bu iradeyi ortaya koymasına rağmen bir gün sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlayan işçinin de kıdem tazminatını hak etmediği ve iş değişikliği yapmak için söz konusu hakkın kötüye kullanıldığı yorumlanmaktadır.([3])

S.Mehmet KELEŞ*

E-Yaklaşım

http://www.ozdogrular.com/content/view/20269/